Strona po stronie

Górnego Śląska nie znam w ogóle, a moja znajomość Dolnego ogranicza się właściwie do samego Wrocławia. Z ciekawością więc sięgam po reportaże, które mogą mi przybliżyć obce miejsca i tak trafiłam na Śląsk, którego nie ma Iwanickiego. I, niestety, trochę się na tej książce zawiodłam. Zapowiadało się całkiem dobrze i pierwsze rozdziały też nie wskazywały jeszcze na takie rozczarowanie. Jak wskazuje tytuł, autor skupia się na przeszłości Śląska, na ludziach i miejscach, które dziś należą do historii. Z Iwanickim poznajemy osoby kształtujące dawny Śląsk, czytamy o zniszczonych już budynkach, które niegdyś potrafiły zachwycić, autor nawet pokusił się o wspomnienie kultur, które już zanikły (wieś Schönwald). Udało mu się tu zebrać naprawdę sporo ciekawych, wręcz fascynujących historii – co więc poszło nie tak?
Po pierwsze: styl. Śląsk, którego nie ma został napisany prostym językiem pełnym powtórzeń, który szybko zaczyna męczyć. Iwanicki na zmianę używa polskich i niemieckich nazw miejsc, kompletnie nie nawiązując do czasów, w których dane nazwy były w użyciu. W efekcie pojawiają się tu takie perełki jak to zdanie: Max Berg, twórca Hali Stulecia we Wrocławiu i architekt miejski Breslau, które rozłożyło mnie na łopatki. Do tego niekonsekwencja w pisowni, autostrada może być napisana po polsku, po śląsku: autobana albo dziwną śląsko-niemiecką mieszanką: Autobahna, w której poprawność śmiem wątpić 😉 . Zresztą z poprawnością to książka i w innych miejscach stoi na bakier, bo dla Iwanickiego Spisz, region Słowacji przy polskiej granicy, znajduje się na przykład gdzieś koło Węgier… Zdecydowanie zawiodła tu redakcja.
Obok stylu i różnorakich błędów przeszkadzało mi nadmierne skracanie wątków. Biografie ważnych dla Śląska osób czy historie budynków przedstawione są tak skrótowo, że nie ma szans się w to wciągnąć. W książce znajdziemy trochę zdjęć, ale stanowczo za mało – przydałyby się fotografie lub rysunki przedstawiające wszystkie omawiane budynki, których już nie ma. Jako osoba nieznająca Śląska, podczas lektury musiałam sporo googlać, by zwizualizować sobie to, o czym pisze Iwanicki i by uzupełnić szczątkowe informacje. Śląsk, którego nie ma miał w sobie spory potencjał, niestety, moich oczekiwań nie spełnił.

Przeczytane: 18.06.2025
Ocena: 5/10

Po wciągającej podroży z Mazzinim po Włoszech, postanowiłam sięgnąć po jego wcześniejszy reportaż o Chile. I tu, niestety, nie było już tak dobrze – Koniec tęczy zdecydowanie nie dorównuje Włochom prawdziwym. Tam autor jeździł po znanym sobie kraju, rozmawiał z ludźmi, poruszał najróżniejszą tematykę, by przedstawić Włochy z wielu stron. Do Chile niby też jeździł i z ludźmi rozmawiał, ale wyszło tu coś kompletnie innego. Koniec tęczy dzielił się dla mnie na dwie wyraźnie różne części: pierwsza połowa trochę bardziej nawiązywała do wizyty Mazziniego w Santiago, który starał się tu przedstawić historię Chile z drugiej połowy XX wieku – zamach stanu Pinocheta, terror dyktatury, jej upadek, a to wszystko przeplatane bieżącymi obserwacjami autora czy informacjami o Mapuczach… To wszystko było bardzo chaotyczne i gdybym nie wiedziała już trochę o czasach Pinocheta, to pogubiłabym się w tych rozdziałach i trudno byłoby to sobie ułożyć w głowie, zwłaszcza że wszystko opisano dość ogólnie. Druga połowa książki okazała się za to kompletnym przeciwieństwem: dużo lepiej ustrukturyzowana, konkretna i szczegółowa… aż za bardzo. Tu Mazzini skupił się na współczesnej polityce Chile, zacząwszy od bardzo długiego i szczegółowego porównania polskiego i chilijskiego systemu emerytalnego – tyle o OFE to chyba i w żadnym polskim źródle od wieków nie czytałam… tylko czy po to sięgnęłam po Koniec tęczy? 😉 W książkę na dobre wciągnęłam się dopiero po koniec, gdy faktycznie całkiem ciekawie autor opowiadał o problemach współczesnej polityki, choć i tu nie brakowało dziwnych i niepotrzebnych szczegółów (w stylu: co do czytania wziął nowy prezydent na urlop i co to mogło oznaczać?).
Niestety, Koniec tęczy okazał się dla mnie sporym rozczarowaniem, mimo wielu fajnych i ciekawych momentów. Brakowało mi jednak przy nich przypisów, by doszukać czegoś więcej (jest niby bibliografia na końcu, ale niewiele pomaga, gdy mnie interesuje, do czego autor się odnosił w konkretnych fragmentach). Całościowo książka jest mocno nierówna, raz chaotyczna i ogólna, raz aż za szczegółowa. Do tego skupia się właściwie tylko na scenie politycznej Chile, brakuje tu zwykłych ludzi, tej różnorodności tematów, których autor podjął się w książce o Włoszech – spodziewałam się tutaj czegoś lepszego.

Przeczytane: 15.06.2025
Ocena: 5/10

Po Armenię Nocuń i Brzezieckiego sięgnęłam, wybierając się na kilka dni do tego kraju. Była to druga książka tych autorów, jaką czytałam, zdecydowanie lepsza i ciekawsza od Łukaszenki. Warto jednak mieć na uwadze, że Armenia to reportaż liczący sobie ledwo ponad 200 stron, siłą rzeczy porusza on więc tylko wybrane tematy i w sposób dość zwięzły (niestety, zawiera też bardzo krótką bibliografię i niewiele przypisów). Ja potraktowałam tę książkę jako wprowadzenie do tematu, coś innego niż kaukaskie reportaże Góreckiego. W tej roli sprawdziła się świetnie, zwłaszcza że zaraz potem mogłam na niektóre tematy uzupełniać informacje w erywańskich muzeach lub rozmawiając z samymi Ormianami. Aż żałowałam, że reportaż kończyłam już w samolocie powrotnym z Armenii, bo podczas lektury ciągle przychodziły mi do głowy myśli, że jeszcze to i tamto mogłabym zobaczyć, gdybym tylko wcześniej o tym przeczytała… 😉
Armenia miała swoją premierę prawie 10 lat temu, musiałam więc liczyć się z tym, że nie zawiera najnowszych informacji. Najwyraźniej widać to w rozdziale o Górskim Karabachu, który ze względu na datę wydania książki nie uwzględnia przejęcia tego regionu przez Azerbejdżan – tutaj na pewno będę chciała jeszcze co nieco doczytać z innych źródeł. Tak samo z rozdziałami o krajowej polityce, brakowało mi tu nowszych informacji, ale nie mogę przecież winić autorów za to, że sama sięgnęłam po książkę kilka lat po premierze 😉 . Mimo wszystko Armenię czytało mi się bardzo dobrze, całkiem sporo się dowiedziałam i czuję się zachęcona do dalszego zgłębiania informacji o tym państwie.

Przeczytane: 10.06.2025
Ocena: 7/10